تشخیص پوکی استخوان با تست CTX

پوکی استخوان رایج‌ترین بیماری متابولیک استخوان در جهان است و بدلیل پیامدهای آن توجه زیادی را به عنوان یک مشکل بهداشت عمومی و بار اقتصادی به خود جلب کرده است. این بیماری با کاهش تدریجی توده استخوانی و تخریب ریخت‌شناسی استخوان مشخص می‌شود. هدف اصلی درمان پوکی‌ استخوان، پیشگیری از شکستگی‌های استخوانی است که منبع اصلی مشکلات و مرگ‌ و میر ناشی از این بیماری محسوب می‌شود. متاسفانه پوکی استخوان اغلب تا زمان وقوع اولین شکستگی بالینی قابل تشخیص نیست و شناسایی زودهنگام آن با استفاده از روش‌های رادیوگرافی دشوار است. این موضوع اهمیت توسعه روش‌هایی برای تشخیص زودهنگام کاهش سلامت استخوان‌ جهت پیشگیری از پیشرفت بیماری و شکستگی‌های احتمالی بیشتر برجسته می‌کند.

رایج‌ترین روش تشخیص پوکی استخوان، دانسیتومتری استخوان (BMD) می‌باشد. در این روش چگالی مواد ‌معدنی استخوان در ستون فقرات یا لگن اندازه‌گیری می‌شود. اگرچه این روش برای تعیین و پایش درمان استفاده می‌شود، تحقیقات نشان داده‌اند که این روش توانایی تشخیص بسیاری از بیمارانی که دچار شکستگی‌های کم‌ضربه هستند را ندارد. بنابراین BMD به تنهایی برای ارزیابی کامل استحکام استخوان کافی نیست. همچنین تغییرات در چگالی مواد معدنی استخوانی ممکن است کند یا کم باشد به‌ویژه در سال اول درمان و اسکن‌های متوالی در این روش نمی‌توانند به خوبی این موارد را تشخیص دهند. از این رو مارکرهای بیوشیمیایی استخوان به‌ویژه CTX می‌توانند به عنوان ابزارهای مفید جهت تشخیص اولیه، بررسی پیشرفت بیماری‌‌ و مانیتورینگ درمان مورد استفاده قرار گیرند.

تست تشخیص

سنجش سطح مارکربیوشیمیایی CTX در خون جهت تشخیص و مانیتورینگ درمان بیماری‌های استخوانی مانند پوکی استخوان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مارکر نشان‌دهنده فعالیت سلول‌های استئوکلاست در خون است. زمانی که سطح این مارکر بالاتر از حد معمول باشد، نشانگر تخریب بیشتر استخوان است.

در جراحی‌های دهان و فک، سنجش سطح CTX در خون می‌تواند خطر ابتلا به نکروز استخوان فک را در بیمارانی که BPs مصرف می‌کنند، پیش‌بینی کند.

شرایط لازم قبل از انجام تست

نياز به ناشتايي یا آمادگی خاصی ندارد.

تست CTX با ‌روش الایزا در آزمایشگاه و مرکز پاتوبیولوژی سینا همه روزه پذیرش و در طی چند ساعت جوابدهی می‌گردد.

منابع

1. Riggs BL, Melton LJ. The worldwide problem of osteoporosis: insights afforded by epidemiology. Bone. 1995 Nov;17(5 Suppl):505S-511S.
2. Ioannidis G, Papaioannou A, Hopman WM, Akhtar-Danesh N, Anastassiades T, Pickard L, Kennedy CC, Prior JC, Olszynski WP, Davison KS, Goltzman D, Thabane L, Gafni A, Papadimitropoulos EA, Brown JP, Josse RG, Hanley DA, Adachi JD. Relation between fractures and mortality: results from the Canadian Multicentre Osteoporosis Study. CMAJ. 2009 Sep 01;181(5):265-71.
3. Garnero P, Delmas PD. Contribution of bone mineral density and bone turnover markers to the estimation of risk of osteoporotic fracture in postmenopausal women. J Musculoskelet Neuronal Interact. 2004 Mar;4(1):50-63.
4. Wainwright SA, Marshall LM, Ensrud KE, Cauley JA, Black DM, Hillier TA, Hochberg MC, Vogt MT, Orwoll ES., Study of Osteoporotic Fractures Research Group. Hip fracture in women without osteoporosis. J Clin Endocrinol Metab. 2005 May;90(5):2787-93.
5. Miller PD, Barlas S, Brenneman SK, Abbott TA, Chen YT, Barrett-Connor E, Siris ES. An approach to identifying osteopenic women at increased short-term risk of fracture. Arch Intern Med. 2004 May 24;164(10):1113-20.
6. Miller PD, Siris ES, Barrett-Connor E, Faulkner KG, Wehren LE, Abbott TA, Chen YT, Berger ML, Santora AC, Sherwood LM. Prediction of fracture risk in postmenopausal white women with peripheral bone densitometry: evidence from the National Osteoporosis Risk Assessment. J Bone Miner Res. 2002 Dec;17(12):2222-30.
7. Sutton JR. Limitations to maximal oxygen uptake. Sports Med. 1992 Feb;13(2):127-33.
8. Mohamed Y, Haifa H, Datel O, Fadoua HN, Smeh BH, Mahbouba J, Saoussen Z, Bejia I, Mongi T, Mohamed FN, Naceur B. [The role of biochemical markers of bone turnover in the diagnosis of osteoporosis and predicting fracture risk]. Tunis Med. 2014 May;92(5):304-10. [PubMed]
9. Janckila AJ, Yam LT. Biology and clinical significance of tartrate-resistant acid phosphatases: new perspectives on an old enzyme. Calcif Tissue Int. 2009 Dec;85(6):465-83.
10. Vasikaran S, Eastell R, Bruyère O, Foldes AJ, Garnero P, Griesmacher A, McClung M, Morris HA, Silverman S, Trenti T, Wahl DA, Cooper C, Kanis JA., IOF-IFCC Bone Marker Standards Working Group. Markers of bone turnover for the prediction of fracture risk and monitoring of osteoporosis treatment: a need for international reference standards. Osteoporos Int. 2011 Feb;22(2):391-420.
11. Kim BJ, Lee SH, Koh JM. Potential Biomarkers to Improve the Prediction of Osteoporotic Fractures. Endocrinol Metab (Seoul). 2020 Mar;35(1):55-63.
12. Nagy EE, Nagy-Finna C, Popoviciu H, Kovács B. Soluble Biomarkers of Osteoporosis and Osteoarthritis, from Pathway Mapping to Clinical Trials: An Update. Clin Interv Aging. 2020;15:501-518.
13. Garnero P. Biomarkers for osteoporosis management: utility in diagnosis, fracture risk prediction and therapy monitoring. Mol Diagn Ther. 2008;12(3):157-70.
14. Seibel MJ. Biochemical markers of bone turnover: part I: biochemistry and variability. Clin Biochem Rev. 2005 Nov;26(4):97-122.
15. Hlaing TT, Compston JE. Biochemical markers of bone turnover – uses and limitations. Ann Clin Biochem. 2014 Mar;51(Pt 2):189-202.
16. Szulc P, Naylor K, Hoyle NR, Eastell R, Leary ET., National Bone Health Alliance Bone Turnover Marker Project. Use of CTX-I and PINP as bone turnover markers: National Bone Health Alliance recommendations to standardize sample handling and patient preparation to reduce pre-analytical variability. Osteoporos Int. 2017 Sep;28(9):2541-2556.
17. Szulc P. Bone turnover: Biology and assessment tools. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab. 2018 Oct;32(5):725-738.
18. Park SY, Ahn SH, Yoo JI, Chung YJ, Jeon YK, Yoon BH, Kim HY, Lee SH, Lee J, Hong S. Position Statement on the Use of Bone Turnover Markers for Osteoporosis Treatment. J Bone Metab. 2019 Nov;26(4):213-224.